ذکر دو نوع است؛ یکی یاد کردن نام مبارک او تعالی است. دیگری عمل کردن به اوامر و دوری کردن از نواهی شرعیه است بدون دوام ذکر.
آنچه میفرماید: ذکری که به اسم[1] و صفت[2] مذکور واقع شود، سریع التأثیر است و محبت بخش مذکورست و قریب الایصال است به مذکور، الخ؛ یعنی ذکر دو نوع است؛ یکی یاد کردن نام مبارک او تعالی (به همراه استقامت بر اوامر و نواهی شرعی) است. دیگری عمل کردن به اوامر و دوری کردن از نواهی شرعیه است بدون دوام ذکر.
ذکر اولی سبب جذب و محبت میگردد و اکثر عرفای کرام رحمهم الله تعالی از این راه به وصول بلاکیف مشرّف شدهاند و ذکر ثانی که امتثال اوامر و اجتناب از نواهی شرعیه است اگرچه از این صفات[3] بهره اندکی برده است با وجود این به ندرت وصول میگردد.
[1]. الله(ج)
[2]. مثلاً رحمان، رحیم و . . .
[3]. سریع التأثیر بودن و محبت بخش مذکور و قریب الایصال و همچنین جذب و محبت
جلد دوم، حصه ششم، مکتوب ۴۶