ستر یا پرده پوشی همان مخفی داشتن اشتباهات و عیبهای دیگران است.همانا آن را در دنیا بر تو پوشاندم و امروز برایت میآمرزم،همانا آن را در دنیا بر تو پوشاندم و امروز برایت میآمرزم. نهان کردن وسوسههای شیطان
پردهپوشی چیست؟
ستر یا پرده پوشی همان مخفی داشتن اشتباهات و عیبهای دیگران است.
ستر و پرده پوشی خداوند از عیبهای بندگانش:
خداوند سبحان بسیار پرده پوش است و ستر و پرده پوشی را دوست میدارد. او عیبهای بندگانش را در دنیا و آخرت میپوشاند. پیامبر صلی الله علیه و آله وسلم میفرماید: «يَدْنُو أَحَدُكُمْ مِنْ رَبِّهِ حَتَّى يَضَعَ كَنَفَهُ عَلَيْهِ فَيَقُولُ أَعَمِلْتَ كَذَا وَكَذَا فَيَقُولُ نَعَمْ . وَيَقُولُ عَمِلْتَ كَذَا وَكَذَا فَيَقُولُ نَعَمْ . فَيُقَرِّرُهُ، ثُمَّ يَقُولُ إِنِّى سَتَرْتُ عَلَيْكَ فِى الدُّنْيَا، وَأَنَا أَغْفِرُهَا لَكَ الْيَوْمَ». [بخاری] یعنی: «هرکدام از شما در روز قیامت به پروردگارش نزدیک میشود و میگوید: آیا فلان گناه و فلان گناه را بخاطر میآوری؟
در جواب میگوید: پروردگارا! میدانم.
خداوند میفرماید: همانا آن را در دنیا بر تو پوشاندم و امروز برایت میآمرزم».
پیامبر خدا صلی الله علیه و آله وسلم فرمودهاند: «إِنَّ اللَّهَ جل جلاله حَيِىٌّ سِتِّيرٌ يُحِبُّ الْحَيَاءَ وَالسِّتْرَ». [ابوداود و نسائی و احمد] یعنی: «همانا خداوند جل جلاله صاحب شرم و پوشنده است، شرم و پوشاندن را دوست میدارد».
انسان مسلمان عورت خویش را پوشانیده و آن را بر کسی که روا نیست ببیند آشکار نمیسازد.
خداوند متعال میفرماید: ﴿وَٱلَّذِينَ هُمۡ لِفُرُوجِهِمۡ حَٰفِظُونَ ٥ إِلَّا عَلَىٰٓ أَزۡوَٰجِهِمۡ أَوۡ مَا مَلَكَتۡ أَيۡمَٰنُهُمۡ فَإِنَّهُمۡ غَيۡرُ مَلُومِينَ ٦﴾ [المؤمنون: 5-6]. یعنی: «و کسانى که پاکدامن اند. مگر در مورد همسرانشان یا کنیزانى که به دست آوردهاند که در این صورت بر آنان نکوهشى نیست».
از رسول خدا صلی الله علیه و آله وسلم پرسیدند: یا رسول الله، عورتهایمان را بر که آشکار و بر که پنهان نماییم؟ آن حضرت صلی الله علیه و آله وسلم فرمودند: «احفظ عَوْرَتَكَ إِلا مِنْ زَوْجِكَ أَوْ مَا مَلَكَتْ يَمِينُكَ». یعنی: «عورت خویش را جز از همسرت و از کنیزکان زیردستتان مخفی دارید».
فرد سؤال کننده باز پرسید: یا نبی الله، اگر افراد در هم آمیخته بودند چه؟
پیامبر صلی الله علیه و آله وسلم فرمود: «إِنِ اسْتَطَعْتَ أَنْ لاَ يَرَاهَا أَحَدٌ فَلاَ يَرَيَنَّهَا». یعنی: «اگر توانستی چنان کنی که کسی نبیند، بگذار نبینند». این بار پرسید: و اگر کسی تک و تنها بود؟
آن حضرت صلی الله علیه و آله وسلم فرمود: «فَاللَّهُ أَحَقُّ أَنْ يُسْتَحْيَا مِنَ النَّاسِ». یعنی: «بدان که خداوند سزاوارتر است از مردم که از او شرم کنی». [ابوداود و ترمذی و ابن ماجه].
پیامبر صلی الله علیه و آله وسلم میفرماید: «لاَ يَنْظُرُ الرَّجُلُ إِلَى عَوْرَةِ الرَّجُلِ وَلاَ الْمَرْأَةُ». [مسلم] یعنی: «مرد به شرمگاه مرد ننگرد و نه زن به شرمگاه زن».
اما چیزی که اکنون بسیاری از زنان در جامعه بدان عادت کردهاند و اندام خویش را ظاهر ساخته و بدون رعایت ادب و حجب و با بیحجابی و خودنمایی تمام زینتهای خود را برملا میسازند، اشتباهی بزرگ و گناهی عظیم است. زن مسلمان و پایبند به دین و ایمان از چنین اعمالی به دور میباشد، او تن خویش را محفوظ نگاه داشته و بر حجاب خویش پایبند است.
فرد مسلمان لازم است که چنانچه بخواهد حمام نموده و یا غسل بگیرد، خود را پوشیده نگاه دارد تا شرمگاهش را از دید هر آن که شایسته نیست بنگرد مخفی بدارد. پیامبر صلی الله علیه و آله وسلم وقتی میخواست غسل نماید، خود را از دیگران پوشیده و مستور داشته و آنگاه غسل و شستشو مینمود.
آن حضرت صلی الله علیه و آله وسلم فرمودهاند: «إِنَّ اللَّهَأ حَيِىٌّ سِتِّيرٌ يُحِبُّ الْحَيَاءَ وَالسَّتْرَ فَإِذَا اغْتَسَلَ أَحَدُكُمْ فَلْيَسْتَتِرْ». [ابوداود و نسائی و احمد] یعنی: «همانا خداوند جل جلاله صاحب شرم و پوشنده است، و شرم و پوشاندن را دوست میدارد. پس هرگاه کسی از شما غسل نمود در پرده گردد».
ستر و در پرده بودن هنگام قضای حاجت
هرگاه مسلمانی بخواهد قضای حاجت بول و غائط نماید باید آن را در مکانی دور از دید هرکس دیگر برآورد تا در در برابر دیدگان کسی نباشد.
اینکه بعضی کودکان در سر راهها قضای حاجت میکنند از ادب بدور است. پیامبر صلی الله علیه و آله وسلم از کنار قبرهایی میگذشتند و صدای دو نفر را که در قبرهایشان عذاب داده میشدند را شنید و فرمود: «إِنَّهُمَا لَيُعَذَّبَانِ وَمَا يُعَذَّبَانِ فِى كَبِيرٍ أَمَّا أَحَدُهُمَا فَكَانَ لاَ يَسْتَبْرِئُ مِنْ بَوْلِهِ وَأَمَّا الآخَرُ فَكَانَ يَمْشِى بِالنَّمِيمَةِ». [متفق علیه]. یعنی: «آن دو عذاب میشوند و در چیز بزرگی عذاب نمیشوند! اما یکی از آنها از بول (شاش) پرهیز نمیکرد و دیگری سخن چینی میکرد».
ستر و مخفی داشتن اسرار زناشویی
انسان مسلمان مسائل و جریانات مابین خود و خانوادهاش را پوشیده میدارد و از آنچه میان او و همسرش در مسائل خصوصی میگذرد صحبت نمیکند. دین حنیف اسلام ما را به نهان داشتن این مسائل امر میکند. پیامبر صلی الله علیه و آله وسلم از آن به عنوان امانتی که بر مرد روا نیست تا بدان با برملا ساختنش خیانت ورزد و بر عهدهی اوست تا آن را مخفی بدارد نام میبرد.
آن حضرت صلی الله علیه و آله وسلم میفرماید: «إِنَّ مِنْ أَشَرِّ النَّاسِ عِنْدَ اللَّهِ مَنْزِلَةً يَوْمَ الْقِيَامَةِ الرَّجُلَ يُفْضِى إِلَى امْرَأَتِهِ وَتُفْضِى إِلَيْهِ ثُمَّ يَنْشُرُ سِرَّهَا». [مسلم و ابوداود] یعنی: «همانا از بدترین مردم در نزد خدا از روی مرتبه در روز قیامت، مردیست که با زن همبستر میگردد و زن با او همبستر میگردد، سپس راز زن را آشکار میکند».
انسان مسلمان از دادن صدقه هدفی جز رضا و خشنودی خداوند سبحان را نداشته و در نتیجه این عمل خویش را نهان میدارد تا کسی جز خداوند متعال از آن مطلع نگردد. خداوند در این باره میفرماید: ﴿ٱلَّذِينَ يُنفِقُونَ أَمۡوَٰلَهُم بِٱلَّيۡلِ وَٱلنَّهَارِ سِرّٗا وَعَلَانِيَةٗ فَلَهُمۡ أَجۡرُهُمۡ عِندَ رَبِّهِمۡ وَلَا خَوۡفٌ عَلَيۡهِمۡ وَلَا هُمۡ يَحۡزَنُونَ ٢٧٤﴾ [البقرة: 274]. یعنی: «کسانى که اموال خود را شب و روز، و نهان و آشکارا، انفاق مى کنند، پاداش آنان نزد پروردگارشان براى آنان خواهد بود، و نه بیمى بر آنان است و نه اندوهگین مى شوند».
پیامبر بزرگوار صلی الله علیه و آله وسلم بیان فرمودهاند که از بین هفت دستهای که خداوند آنان را در روز قیامت که هیچ سایهای بجز سایهی عرش او نیست در زیر سایهی عرش خویش میگیرد مردی است که صدقهای میدهد و چنان آن را مخفی میدارد که دست چپ او از عمل دست راستش باخبر نمیگردد، و میفرماید: «صدقة السر تطفئ غضب الرب». [طبرانی] یعنی: «صدقهی نهانی خشم پروردگار را فرومی نشاند».
چنانچه فرد مسلمان خواب دیده و خوابش نیکو بود آن را بازگو داشته و خوش خبری میدهد و میداند که آن از جانب خداوند است. آن را برای دوستان درستکارش بازگو میکند.
ولی چنانچه خوابی ناگوار ببیند که آن را ناخوش میدارد، از سمت چپ خویش سه بار تف نموده و از شر شیطان به خداوند پناه میبرد، و زیانی نمیبیند.
رسول الله صلی الله علیه و آله وسلم میفرماید: «الرُّؤْيَا الصَّالِحَةُ مِنَ اللَّهِ وَالْحُلْمُ مِنَ الشَّيْطَانِ فَإِذَا رَأَى أَحَدُكُمُ الشَّىْءَ يَكْرَهُهُ فَلْيَنْفُثْ عَنْ يَسَارِهِ ثَلاَثَ مَرَّاتٍ إِذَا اسْتَيْقَظَ وَلْيَتَعَوَّذْ بِاللَّهِ مِنْ شَرِّهَا فَإِنَّهَا لَنْ تَضُرَّهُ إِنْ شَاءَ اللَّهُ». [متفق علیه]. یعنی: «رؤیای شایسته، از جانب خدا و احتلام از جانب شیطان است.کسی چیزی را دید که از آن بدش میآید، باید سه بار بطرف چپ خود بدمد و از شیطان به خدا پناه جوید، زیرا آن خواب ان شاءالله به وی ضرر نمیرساند».
هرگاه در ذهن انسان مسلمان چیز ناروا و شر خطور نمود یا قصد گناهی در وی پدید آمد، ولی سپس به حالت عادی بازگشت، نباید از آنچه در فکرش گذشت به کسی چیزی بگوید. پیامبر صلی الله علیه و آله وسلم میفرماید: «إِنَّ اللَّهَ عزّو جل تَجَاوَزَ لأُمَّتِى عَمَّا حَدَّثَتْ بِهِ أَنْفُسَهَا مَا لَمْ تَعْمَلْ أَوْ تَكَلَّمْ بِهِ». [متفق علیه] یعنی: «خداوند جلّ جلاله در مورد امت از آنچه در خاطرشان بگذرد و مرتکب آن نگشته و سخنی از آن نگویند، درگذشته است».
در صورتی که کسی بخواهد تا پردهپوشی برادر مسلمانش را نماید، شرایطی را باید در این پنهان سازی درنظر بگیرد تا به هدف مورد نظر از این ستر و پردهپوشی دست یابد. مهمترین شرایط موارد زیر میباشند:
پردهپوشی حول و حوش آن موضوع معین بوده و در حین اقدام برادر مسلمانش به آن عمل و پس از آن را دربرگرفته و به کسی نگوید که فلان شخص مرتکب چنان گناه و معصیتی گشته است.
معصیت و گناه مورد نظر ارتباطی با دیگران نداشته و به دیگران آسیب نرساند. در صورتی که باعث آسیب رساندن به دیگران باشد باید از این موضوع آگاه شوند تا از اثرات آن در امان بمانند.
پردهپوشی در راستای بهبود فرد مورد نظر باشد تا بلکه دست از آن گناه برداشته و بهسوی خداوند توبه نماید. لیکن درصورتی که فرد مذکور بر عمل ناروای خویش اصرار داشته و مفسد فی الارض باشد، دیگر شایسته نیست از او پردهپوشی کرد تا این پردهپوشی فرد را به ادامهی گناه و عصیان خویش یاری ندهد.
پردهپوشی ابزاری برای انحراف فرد مورد نظر و به فساد و تباهی کشاندن وی بواسطهی گناهانش نباشد.
این ستر و پردهپوشی مانع ادای شهادت در صورت نیاز نگردد: ﴿وَلَا تَكۡتُمُواْ ٱلشَّهَٰدَةَۚ وَمَن يَكۡتُمۡهَا فَإِنَّهُۥٓ ءَاثِمٞ قَلۡبُهُۥ﴾ [البقرة: 283]. یعنی: «و شهادت را کتمان مکنید، و هر که آن را کتمان کند قلبش گناهکار است».
پردهپوشی منوط به برگرداندن حق و حقوق ستمدیدگان است. در صورت بازنگرداندن حقوق به صاحبانشان، شخص پرده پوش نیز در عمل فرد گناهکار و پایمال نمودن حق مردم شریک میباشد.
پیامبر صلی الله علیه و آله وسلم بسیار بر پوشاندن عیوب تأکید داشته و میفرمود: «لاَ يَسْتُرُ عَبْدٌ عَبْدًا فِى الدُّنْيَا إِلاَّ سَتَرَهُ اللَّهُ يَوْمَ الْقِيَامَةِ». [مسلم] یعنی: «نمیپوشاند بنده بندهای را (یعنی عیوب او را) مگر اینکه خداوند در روز قیامت (عیوب) او را میپوشاند».
همچنین آن حضرت صلی الله علیه و آله وسلم فرمودهاند: «مَنْ سَتَرَ عَوْرَةَ أَخِيهِ الْمُسْلِمِ سَتَرَ اللَّهُ عَوْرَتَهُ يَوْمَ الْقِيَامَةِ». [ابن ماجه] یعنی: «هرکس عیبهای برادر مسلمانش را بپوشاند، خداوند در روز قیامت عیبهای او را میپوشاند».
به این ترتیب پردهپوشی در آخرت نتیجهی اقدام فرد در این دنیا برای پوشانیدن عیبهای برادر مسلمانش بوده و البته در همین دنیا نیز بدون پاداش نمیماند. پیامبر صلی الله علیه و آله وسلم میفرماید: «وَمَن سَتَرَ مُسلِما سَتَرَهُ اللهُ في الدُّنيا والآخِرَةِ». [ترمذی] یعنی: «و کسی که عیب مسلمانی را بپوشاند، خداوند در دنیا و آخرت عیب او را میپوشاند».
پاداش پردهپوشی بهشت است، رسول خدا صلی الله علیه و آله وسلم میفرماید: «لا يرى مؤمن من أخيه عورة فيسترها عليه، إلا أدخله الله بها الجنة». [طبرانی] یعنی: «چون مسلمانی عیب برادر مسلمانش را دیده و آن را بپوشاند، خداوند او را بخاطر این عملش وارد بهشت میگرداند».
فرد مسلمان هربار که مرتکب گناهی شود، رو به توبه و استغار و پشیمانی از کردهی خویش میآورد تا آنکه خداوند از او درگذشته و توبهاش را بپذیرد. لیکن کسانی که از گناهان خویش پشیمان نشده و بلکه به آن افتخار هم میکنند، خداوند از آنان درنگذشته و پیامبر صلی الله علیه و آله وسلم آنان را مجاهرین (یعنی اعلان کنندگان) خوانده و میفرماید: «كُلُّ أُمَّتِي مُعَافًى إِلَّا الْمُجَاهِرِينَ وَإِنَّ مِنْ الْمُجَاهَرَةِ أَنْ يَعْمَلَ الرَّجُلُ بِاللَّيْلِ عَمَلًا ثُمَّ يُصْبِحَ وَقَدْ سَتَرَهُ اللَّهُ عَلَيْهِ فَيَقُولَ يَا فُلَانُ عَمِلْتُ الْبَارِحَةَ كَذَا وَكَذَا وَقَدْ بَاتَ يَسْتُرُهُ رَبُّهُ وَيُصْبِحُ يَكْشِفُ سِتْرَ اللَّهِ عَنْهُ». [بخاری].
معنی حدیث: «همهی امتم مورد عفو قرار میگیرند، مگر اعلان کنندگان، و از زمرهی اعلان اینست که مرد در شب عملی را انجام دهد، و باز صبح کند، در حالی که خداوند آن را بر وی پوشیده داشته، و بگوید ای فلان من دیشب چنین و چنان کردم، در حالی که شب را سپری کرده و خداوند آن را بر وی پوشیده، و او صبح کرده و آنچه را که خدا پوشیده داشته ظاهر میکند».
کسانی که از مردم پرده پوشی ننموده و زشتکاری را درمیان مردم میپراکنند، از طرف خداوند متعال عذابی دردناک در انتظارشان هست، آنجا که خداوند متعال میفرماید: ﴿إِنَّ ٱلَّذِينَ يُحِبُّونَ أَن تَشِيعَ ٱلۡفَٰحِشَةُ فِي ٱلَّذِينَ ءَامَنُواْ لَهُمۡ عَذَابٌ أَلِيمٞ فِي ٱلدُّنۡيَا وَٱلۡأٓخِرَةِۚ وَٱللَّهُ يَعۡلَمُ وَأَنتُمۡ لَا تَعۡلَمُونَ ١٩﴾ [النور: 19]. یعنی: «کسانى که دوست دارند که زشتکارى درمیان آنان که ایمان آورده اند شیوع پیدا کند براى آنان در دنیا و آخرت عذابى پر درد خواهد بود و خدا[ست که] مىداند و شما نمى دانید».
پیامبر صلی الله علیه و آله وسلم نیز میفرماید: «وَمَنْ كَشَفَ عَوْرَةَ أَخِيهِ الْمُسْلِمِ كَشَفَ اللَّهُ عَوْرَتَهُ حَتَّى يَفْضَحَهُ بِهَا فِى بَيْتِهِ». [ابن ماجه] یعنی: «آنکه عیب برادر مسلمانش را برملا سازد، خداوند عیب او را برملا میسازد تا جایی که او را با آن در خانهاش نیز رسوا نماید».
بنابراین فرد مسلمان پیوسته خود را متصف به خُلق زیبای ستر و پردهپوشی دیگران و پیرو راستین پیامبر صلی الله علیه و آله وسلم قرار میدهد که فرموده است: «الْمُسْلِمُ أَخُو الْمُسْلِمِ، لاَ يَظْلِمُهُ وَلاَ يُسْلِمُهُ، وَمَنْ كَانَ فِى حَاجَةِ أَخِيهِ كَانَ اللَّهُ فِى حَاجَتِهِ، وَمَنْ فَرَّجَ عَنْ مُسْلِمٍ كُرْبَةً فَرَّجَ اللَّهُ عَنْهُ كُرْبَةً مِنْ كُرُبَاتِ يَوْمِ الْقِيَامَةِ، وَمَنْ سَتَرَ مُسْلِمًا سَتَرَهُ اللَّهُ يَوْمَ الْقِيَامَةِ». [بخاری] یعنی: «مسلمان برادر مسلمان است، بر او ظلم نمیکند، او را به دشمن اش تسلیم نمینماید. کسی که در صدد برآوردن حاجت برادرش باشد، خداوند در صدد برآورده ساختن حاجت اوست. کسی که گره کار مسلمانی را بگشاید، خداوند به عوض آن در قیامت مشکلی از مشکلاتش را میگشاید، وکسی که عیب مسلمانی را بپوشد، خداوند در روز قیامت عیب او را میپوشاند».
حکایت
تعریف میکنند که عقبه بن عامررضی الله عنه کاتبی داشت و همسایگان این مرد کاتب شراب مینوشیدند. مرد کاتب روزی به عقبه گفت: همسایگانی دارم که شراب مینوشند، قصد دارم ماموران دولتی را باخبر سازم تا آنها را دستگیر نمایند. عقبه پاسخ داد: چنان مکن و آنان را پند ده. کاتب گفت: آنان را نهی کردهام، دست از کارشان نمیکشند. چارهای ندارم جز آنکه شرطه (مأموران) را آگاه سازم تا دستگیرشان نمایند، و همین بهترین سزای ایشان است. عقبه گفت: داد بر تو! این کار را نکن. آخر من از رسول الله صلی الله علیه و آله وسلم شنیدم که میفرمود: «مَنْ رَأَى عَوْرَةً فَسَتَرَهَا كَانَ كَمَنْ أَحْيَا مَوْءُودَةً». یعنی: «هرکس از شما که عیب و عاری را ببیند و پردهپوشی نماید، مانند آنست که دختر زنده بگوری را از مرگ نجات داده باشد». [ابوداود].
حکایت میشود که حضرت عمر بن خطاب رضی الله عنه میان عدهای از یارانش که در بینشان جریر بن عبد الله رضی الله عنه نیز بود نشسته بود. در این بین از یکی از حاضرین بادی خارج شد. حضرت عمر خواست بگوید تا آنکه وضویش شکسته برود و وضوء تازه گرداند که جریر گفت: یا امیر المؤمنین، بهتر است همگی بروند و وضوء تازه نمایند. حضرت عمر از این نظر خرسند گشته و فرمود: خداوند بر تو رحم فرماید، چه نیکو مهتری بودی در جاهلیت و اکنون نیز چه نیکو مهتری در اسلام هستی!.