کر، مرحمِ زخم خوردگان، آرامش بی قراران،ذکر پلکان تطهیر قلوب از آلایش های دنیای فانی است.ذکر پلکان تطهیر قلوب از آلایش های دنیای فانی است.ذکر پلکان تطهیر قلوب از آلایش های دنیای فانی است.
ذکر کن ذکر تا تو را جان است
پاکی دل ز ذکر رحمان است
ذکر، مرحمِ زخم خوردگان، آرامش بی قراران، ترقّی سالکان، تقرّب به رحمان، بی نیازی از بندگان، اعجوبه ای برای پاکی دل از ماسوای سبحان و رازی بین معشوق و عاشقان است.
ذکر است که گمراهان را به راه و مجذوبان را به تسلّی می رساند. ذکر، واصل کشتی شکستگان به کوی دوست، ماه تابان درشب دیجور و ستاره هدایت بسوی محبوب است.
برکت، لذّت، شیرینی و آرامشی که در ذکر حق تعالی موجود است، بر کسی که تجربه آن را دارد پوشیده نیست. کسی که نام و یاد حق ـ سبحانه و تعالی ـ را ورد زبان و حرز جان خویش قرار دهد، زنده است؛ زیرا حضرت رحمت العالمین ـ صلی الله علیه و سلّم ـ این چنین ارشاد و انذار نموده اند: رسول الله ـ صلی الله علیه و سلّم ـ می فرماید: «مَثَلُ الَّذِی یَذْکُرُ رَبَّهُ وَ الَّذِی لا یَذْکُرُ رَبَّهُ مَثَلُ الْحَیِّ وَ الْمَیِّتِ» «مثال کسی که خداوند ـ سبحانه و تعالی ـ را ذکر می کند و کسی که او را ذکر نمی کند، همچون زنده و مرده است» رواه بخاری.
ذکر پلکان تطهیر قلوب از آلایش های دنیای فانی است.
انسانى كه در هر لحظه به ياد خداوند ـ سبحانه و تعالی ـ و فقر و احتياج خويش به ذات اقدس الهى و عقاب و ثواب باشد، در درون خويش راهى براى رشد و نمو رذائل اخلاقى و ارتكاب معاصى نخواهد گذاشت و همواره در صدد رشد و تعالى خويش مى باشد. بنابراين «ذكر و ياد خدا» از مهم ترين عوامل رسيدن به قرب الهى است كه انسان را از جهان مادی به عالم معنا و معنويت مى رساند.
اگر شخصی کسی را بسیار دوست داشته باشد، او را زیاد یاد می کند؛ محبت او تعالی نیز بر مسلمین لازم و ارجح است بر هر چیزی؛ و این ادّعای همه ماست. این ادّعا ثابت نمی شود مگر به عشق و محبت واقعی و نه زبانی. عشق و محبت درجاتی دارد و اولین و یکی از اساسی ترین گام های آن ذکر دائم و همیشگی خداوند منّان است.
اما ذکر نیز دو وجه دارد؛ وجه ظاهری(زبانی) و باطنی(قلبی).
بطور مثال اگر نمازگزاری به هنگام سجده با پیشانی و بینی خویش سجده نماید، به بهترین وجه سجده نموده است. اگر این شخص، بینی خود را از زمین جدا کند، سجده او درست است؛ اما اگر او پیشانی خود را از زمین جدا نموده و فقط بینی او با زمین در ارتباط باشد، سجده اش درست نیست. این مثالی است که در آن، ذکر باطنی و قلبی به پیشانی و ذکر ظاهری و زبانی به بینی تشبیه شده است.
حضرت رسول الله ـ صلی الله علیه و سلّم ـ فرموده اند: «مَنْ سَرَّهُ أَنْ يَسْتَجِيبَ اللَّهُ لَهُ عِنْدَ الشَّدَائِدِ وَ الكَرْبِ فَلْيُكْثِرِ الدُّعَاءَ فِي الرَّخَاءِ» «هر کس دوست دارد خدا هنگام سختى و مصيبت دعاى وى را اجابت کند، هنگام گشايش و فراحت، بسيار دعا کند» سنن ترمذی.
فواید ذکر
شیطان را می راند و او را سرکوب کرده و بینی اش را بر خاک می مالد.
خوشنودی خالق را سبب می شود.
سبب محبت خداوند ـ جلّ جلاله ـ و نزدیکی به او می گردد.
انسان را برای اطاعت بیشتر از خداوند منّان یاری می دهد.
غم و غصه را از دل می زداید و سرور و شادمانی را به همراه می آورد.
به قلب، قوّت و حیات و پاکی و صفا می بخشد.
در دل، عطش و نیازی هست که هیچ چیزی به غیر از ذکر خداوند ـ جلّ جلاله ـ آن را برطرف نمی کند.
در قلب، قوّت و خشونتی وجود دارد که هیچ چیزی به غیر از یاد خداوند ـ جلّ جلاله ـ آن را ذوب و نرم نمی کند.
ذکر داروی شفابخش دل و مایه آرامش آن است.
ذکر را لذّتی است که با هیچ لذّتی قابل مقایسه نیست.
غفلت، بدترین بیماری دل است.
کثرت ذکر علامت قوّت ایمان و صداقت در محبّت خداوند ـ جلّ جلاله ـ است؛ زیرا هر کسی چیزی را دوست دارد، بسیار آن را یاد می کند.
هرگاه انسان در شرایط شادمانی و آسودگی خداوند ـ سبحانه و تعالی ـ را یاد کند، خداوند نیز او را در شرایط سخت مانند مرگ و سختی های آن، فراموش نمی کند.
ذکر خداوند ـ سبحانه و تعالی ـ عامل نجات از عذاب خداوند است. آرامش را به همراه دارد و انسان را در زیر پوشش رحمت خداوند ـ سبحانه و تعالی ـ قرار می دهد و طلب مغفرت از جانب ملایک را برای ذاکر سبب می شود.
زبان را از وارد شدن به بیهوده گویی، غیبت، سخن چینی، دروغ و دیگر گناهان و معاصی باز می دارد.
از آسان ترین عبادات و برترین و گرامی ترین آن هاست و در واقع، تضمین کننده بهشت است.
لباس وقار و محبوبیت و درخشانی چهره را که نور دنیوی و نور قبر و نور معاد است بر تن ذکر کننده می پوشاند.
ذکر سبب درود و رحمت خداوند ـ سبحانه و تعالی ـ و فرشتگان بر ذکر کننده می شود و خداوند در میان ملائک به انسان هایی که او را ذکر می کنند افتخار می نماید.
آنهایی که بهترین اعمال را انجام می دهند، غالباً کسانی هستند که به بهترین صورت خداوند ـ سبحانه و تعالی ـ را هم ذکر و یاد می نمایند. بهترین روزه دار کسی است که به هنگام روزه، بیش از دیگران خداوند ـ سبحانه و تعالی ـ را ذکر و یاد نماید.
سختی ها را آسان، مشکلات را مرتفع و مشقّت ها را کاهش می دهد و موجب جلب روزی می گردد و بدن را قوّت و نیرو می بخشد.
پس بر ما لازم است که از ذکر و یاد الله ـ جلّ جلاله ـ لحظه ای غافل نشویم؛ زیرا انعامات و احسانات آن منعم مقدس، به قدری بی نهایت است که نمی توانیم آنها را بشماریم. ذکر و یاد چنین منعمی یک امر فطری و طبیعی است. لیکن با وجود این، وقتی قرآن کریم و احادیث نبوی و اقوال و احوال بزرگان مملو از ترغیب و تشویق است، شایسته است که آدمی از برکات، جایگاه و انوار آن بهرمند شود.
در ادامه اشاره ای به بعضی از احادیثی که در تشویق و ترغیب یاد خداوند متعال است، می نماییم:
حضرت رسول خدا ـ صلی الله علیه و سلّم ـ فرموده اند: «ألا أنبِّئُکُمْ بِخَیْرِ أَعْمَالِکُمْ، وَأَزْکَاهَا عِنْدَ مَلیْککُم وَأَرْفَعِهَا فِیْ دَرَجَاتِکُمْ، وَ خَیْرٍ لَکُمْ مِنْ إِنْفَاقِ الذّهَبِ وَ الوَرِقِ، وَ خَیْرٍ لَکُمْ مِنْ أَنْ تَلْقَوْا عَدُوّکُمْ فَتَضْرِبُوْا أَعْنَاقَهُمْ وَ یَضْرِبُوْا أَعْنَاقَکُمْ؟ قَالوْا بَلَىْ یَا رَسُولَ اللهِ! قَالَ: ذِکْرُ اللهِ»
«می خواهید شما را به بهترین و پاک ترین و با ارزش ترین اعمالتان در پیشگاه پروردگارتان مطلع نمایم. اعمالی که منزلت شما را بالا می برد و از صدقه و احسان به وسیله طلا و نقره و درگیر شدن با دشمن و زدن گردن آنان و زده شدن گردن شما بهتر می باشند؟
گفتند: آری یا رسول الله!
فرمود: ذکر خداوند ـ سبحانه و تعالی ـ» رواه ترمذی و ابن ماجه.
خداوند متعال در حدیث قدسی می فرماید: «أَنَا عِنْدَ ظَنِّ عَبْدِی بِی، وَ أَنَا مَعَهُ إِذَا ذَکَرَنِی فَإِنْ ذَکَرَنِی فِی نَفْسِهِ ذَکَرْتُهُ فِی نَفْسِی، وَ إِنْ ذَکَرَنِی فِی مَلأ ذَکَرْتُهُ فِی مَلأ خَیْرٍ مِنْهُمْ، وَ إِنْ تَقَرَّبَ إِلَیَّ بشِبْرٍ تَقَرَّبْتُ إِلَیْهِ ذِرَاعاً»
«من به همراه ظن و گمان بنده ام نسبت به خودم هستم؛ هرگاه مرا ذکر کند، با او هستم. اگر مرا در نفس خود بخواند، او را در نفسم می خوانم. اگر مرا در حضور دیگران بخواند، او را در حضور دیگران می خوانم. اگر یک وجب به من نزدیک شود، یک ذراع به او نزدیک می گردم». رواه بخاری و مسلم.
همچنین رسول خدا ـ صلی الله علیه و سلّم ـ می فرماید: «سَبَقَ الْمُفَرِّدُونَ، قَالُوا: وَ مَا الْمُفَرِّدُونَ یَا رَسُولَ اللَّهِ؟ قَالَ: الذَّاکِرُونَ اللَّهَ کَثِیرًا وَ الذَّاکِرَاتُ»
«یکّه تازها پیشی گرفته اند. خدمت ایشان گفتند: یکّه تازها چه کسانی هستند یا رسول الله؟ فرمود: مردان و زنانى که خداوند ـ سبحانه و تعالی ـ را بسیار ذکر می کنند». رواه مسلم
رسول الله ـ صلی الله علیه و سلّم ـ در مقام تذکّر به یکی از یاران خود فرمود: «لا یَزَالُ لِسَانُکَ رَطْبًا مِنْ ذِکْرِ اللَّهِ»
«زبانت همیشه از یاد خداوند ـ جلّ جلاله ـ تر و تازه باشد» رواه ترمذی.
