مسایل متفرق وضو

* چون چهار عضوی که شستن آنها در وضو فرض است شسته شوند وضو درست می شود(سر، مسح می شود)، فرقی نمی کند نیّت وضو داشته باشد یا خیر، مانند کسی که هنگام آبتنی نمودن بر تمام بدنش آب را به جریان بیندازد و وضو نگیرد، یا در حوضی بیفتد، یا هنگام باریدن باران بیرون بایستد و چهار عضوی که شستن آنها در وضو فرض است شسته شوند،البتّه به چنین فرد ثواب وضو نمی رسد.(شامی جلد 1،صفحه11)

* سنت آن است که مطابق دستور فوق که بیان شد وضو گرفته شود.اگر شخصی خلاف آن وضو گیرد مثلا نخست پاها را بشوید، سپس سر را مسح کند،بعدأ دست ها و سرانجام صورت را بشوید، یا به نحوی دیگر عمل کند ،باز هم وضویش جایز، البتّه عملش خلاف سنّت است،کسی که چنین عادت کند،گنهکار می شود.(مراقی،صفحه 43(

* اگر وضو گیرنده به جای دست راست ،اوّل دست چپ را بشوید،باز هم وضو درست است البتّه؛خلاف سنّت است.(هدایه، صفحه 33(

* بعد از شستن هر عضو، این قدر فاصله ی زمانی ایجاد نشود که عضو شسته شده ی قبلی تا آن وقت خشک گردد؛ بلکه قبل از خشک شدن عضو قبلی،عضو بعدی را بشوید،اگر شخصی بعد از شستن عضوی این اندازه تأخیر کند که عضو قبلی خشک گردد،باز هم وضو جایز، البتّه چنین عمل نمودن، خلاف سنّت است.(درّالمختار، جلد1، صفحه 127)

* این نیز سنّت است که بعد از شستن هر عضوی دست بر آن کشیده شود تا هیچ جای خشکی باقی نماند و تمام عضو شسته شده را آب فرا گیرد.(شامی، جلد1، صفحه35)

* مستحب است فرد نماز خوان قبل از داخل شدن وقت، وضو گرفته و خود را آماده به نماز کند البتّه این حکم برای افراد صحیح و سالم است شخص معذور باید بعد از داخل شدن وقت، وضو گیرد.(درّالمختار و شامی، جلد1، صفحه 130)

* تا زمانی که شخص وضو گیرنده شدیداٌ نیاز نداشته باشد هنگام وضو گرفتن جهت آب ریختن از دیگران کمک نگیرد و هنگام وضو گرفتن از حرف های بیهوده ی دنیوی اجتناب ورزد؛ بلکه شستن هر عضوی"بسم الله"گفته و آب اگر چه زیاد باشد ولو این که بر لب دریا باشد باز هم بیشتر از نیاز مصرف ننماید و این اندازه کمی هم نکند که نتواند به خوبی اعضای خود را بشوید.و هیچ عضوی را بیشتر از سه دفعه نشوید؛ و هنگام شستن صورت ،آب ها را به سختی بر صورت نزند و دهان و چشم ها را به شدّت نبندد؛ زیرا این گونه اعمال مکروه اند. اگر چشم یا دهان را به شدّت بست که براثر آن بعضی از مژک ها یا لب ها خشک باقی ماندند وضو درست نمی باشد.(شامی و در یحذف و فی المنیه و أن لا یسرف فی الماء و إن کان علی شطّ نهر جار، صفحه 12)

* اگر انگشتری،دستبند و غیره گشادند که بدون حرکت دادن، زیر آن ها را آب فرا می گیرد ،باز هم تکان دادنشان مستحب است و اگر چنان تنگ اند که بدون حرکت دادن، زیرشان را آب فرا نمی گیرد ،تکان دادن و رساندن آب به زیرشان الزامی است.(شامی، درّالمختار، جلد1، صفحه 136و تامل درّمختار، جلد1، صفحه 3)

* اگر شخصی آرد خمیر کرد و زیر ناخن هایش مقداری خمیر باقی مانده و خشک شدند و هنگام وضو گرفتن زیر آن ها را آب فرا نگرفت وضویش درست نیست؛زمانی که متوجّه شود باید خمیرها را از زیر ناخن ها بیرون آورده و جای شان را بشوید، اگر قبل از رسانیدن آب به آن جا، نمازی خوانده باید مجددا اعاده نماید.(منیه صفحه 17 و کذا الوضوء و لا فرق بین المراه و الرجل، کبیری، صفحه 41)

* اگر زنی موادی را که مانع نفوذ آب به پوست بود به دست و صورت مالید وضویش جایز نمی باشد؛زیرا رسانیدن آن بر پوست صورت و دست و پا فرض است . چنین شخصی باید آن مواد را به هر صورت ممکن دور کرده و تجدید وضو نماید.(پاورقی مسئله 11)

* چون وضو به پایان رسید اوّل سوره مبارکه ی{إ نَّا أَنزلنَاهُ}و سپس این دعا را بخواند: اللهُمَّ اجعَلنی مِن التَّوابِینَ و اَجعلنی مِن المُطَهِّرِینَ و اجعلنی مِن عِبَادِکَ الصَّالِحِینَ و اجعلنی مِنَ الَّذِینَ لَا خَوفٌ عَلیهِم و لَا هُم یَحزَنُونَ.

بارالها! مرا از توبه کنندگان ،از پاک شوندگان و از بندگان نیک و صالحت بگردان و مرا از کسانی گردان که نه در دنیا خوفی دارند و نه در آخرت غمگین می شوند.(شامی، جلد1، صفحه 133)

* مستحب است در پایان وضو اگر در اوقات مکروهه نباشد دو رکعت نماز خوانده شود (منیه صفحه 13)و این نماز را "تحیه الوضو"می گویند؛در حدیث آمده که خواندن این نماز،بسار ثواب دارد.(منیه صفحه 13)

* اگر شخصی با فرا رسیدن وقت نماز با وجود داشتن وضو باز هم تجدید وضو نماید، زیاد ثواب دارد. (منیه صفحه 13)

* چون شخصی وضو گرفت، تا زمانی که با آن، عبادتی انجام نداده تجدید وضو مکروه و ممنوع می باشد. اگر شخصی هنگام آبتنی نمودن وضو گرفت نماز خواندن با آن وضو درست است؛بدون شکستن آن وضو، تجدید وضو ننماید؛ البتّه حدّاقل اگر دو رکعت نماز خوانده، تجدید وضو ایرادی ندارد؛بلکه هنوز ثواب است.(ردّ المختار، جلد1، صفحه 124)

* اگر پوست دست یا پای کسی ترک برداشته و آن را از دارو و وازلین یا مواد دیگر پر کرده و بیرون آوردن آن ها مضّر است، بدون بیرون آوردن، آب را بر روی آن ها جریان دهد، باز هم وضو درست است. (منیه)

* اگر پاشنه ی پا یا جایی دیگر را هنگام وضو گرفتن، آب فرا نگیرد و خشک باقی بماند و بعداً معلوم شود که فلان جا را آب فرا نگرفته، فقط دست مالیدن کافی نیست، باید طوری آن جا را بشوید که آب به جریان اُفتد.

* اگر به دست و پای کسی آبله یا بیماری دیگر باشد که رسانیدن آب مضر باشد، آن جا را نشوید؛ بلکه فقط دست را تر کرده و روی آن را مسح کند. اگر این هم مضر است، مسح هم نکند؛ همین طور بگذارد، وضو درست است.(منیه صفحه 13)

* اگر زخمی پانسمان شده باشد و هنگام وضو گرفتن باز و بسته کردن دشوار و یا مضر باشد، بر روی آن مسح گردد؛ در غیر این صورت، باید هر زمانی که وضو می گیرد، باند را از روی زخم برداشته و بر روی زخم مسح کند.(درّالمختار، جلد1، صفحه288)

* اگر زیر باند زخم نیست و می تواند باند را گشوده و جاهای صحیح و سالم را بشوید، باید آن را بگشاید و جاهای سالم را شسته و زخم را مسح کند و اگر باز کردنش دشوار باشد، بر تمام باند جایی که زخم قرار گرفته، یا صحیح و سالم است، مسح کند.(درّالمختار، جلد1، صفحه 289)

* حکم کسی که استخوانی از او شکسته و بر آن جبیره(چوب) بسته شده نیز همچنین است؛ یعنی تا زمانی که نمی تواند آن ها را باز کند، بر روی آنها مسح کند و کسی که رگ زده و بر رویش باندی بسته شده، اگر امکان دارد آن را باز کرده و بر روی زخم مسح کند و اگر نه روی باند مسح کند. (درّالمختار، جلد1، صفحه 287)

* بهتر است بر تمام جبیره ها و تمام باند و غیره مسح شود و اگر بر بیشترش مسح شود، باز هم درست است؛ البتّه اگر بر نصف یا کمتر از آن مسح شود، وضو درست نیست. (درّالمختار، جلد1، صفحه 290)

* اگر چوب های جبیره قبل از خوب شدن زخم، باز شده و بیفتند، آن شخص مجدّداً آنها را گرفته و ببندد و تجدید مسح لازم نیست، مسح قبلی کافی است؛ البتّه اگر بعد از سالم شدن بیفتند، باید آن جا را شسته و نماز بخواند، نیازی به تجدید وضو نیست. (منیه صفحه 23)