نمازهای سنّت و فضائل آنها

کسی که در هر روز 12 رکعت نماز سنت بخواند خداوند متعال به ازای آن یک خانه در بهشت برایش می سازد.

نمازهای سنت دارای اجر و پاداش بزرگی هستند، حضرت پیامبر صلی الله علیه و سلم فرمودند:

إن أول ما یحاسب به العبد یوم القیامة من عمله صلاته، فإن صلحت فقد أفلح و أنجح، و إن فسدت فقد خاب و خسر، فإن انتقص من فریضة شیئا قال الرب تبارک و تعالی: أنظروا هل لعبدی من تطوع، فیکمل بها ما انتقص من الفریضة ثم یکون سائر عمله علی ذلک. صحیح نسائی ۴۵۱ و ۴۵۲

اولین چیزی که در روز قیامت از انسان محاسبه می‌شود، نماز است، اگر نمازش صحیح باشد، رستگار شده و نجات می‌یابد و اگر خراب و ناقص باشد، زیانکار و خاسر می‌شود، و اگر در فرائض نقصی باشد خداوند تبارک و تعالی می‌فرماید : ببینید آیا بنده‌ام نماز سنت دارد تا با آن کاستی‌های نمازهای فرضش کامل شود؛ سپس سایر اعمالش نیز به همین ترتیب مورد محاسبه قرار می‌گیرد.

و کسی که در هر روز ۱۲ رکعت نماز سنت بخواند خداوند متعال به ازای آن یک خانه در بهشت برایش میسازد، از ام حبیبة همسر پیامبر صلی الله علیه وسلم وارد شده است که گفت:

سمعت رسول الله صلی الله علیه وسلم یقول: ما من عبد مسلم یصلی لله کل یوم اثنتی عشرة رکعة تطوعا غیر فریضة إلا بنی الله له بیتا فی الجنة. صحیح مسلم

از پیامبر صلی الله علیه وسلم شنیدم که می گفت: هیچ بنده مسلمانی نیست که برای خداوند در هر روز دوازده رکعت نماز سنت بغیر از فرض بخواند مگر اینکه خداوند برایش در بهشت یک خانه می سازد.

و مستحب است که نمازهای سنت را در خانه بخواند، زیرا پیامبر صلی الله علیه و سلم معمولا نمازهای سنت را در خانه می خواندند، و همچنین فرمودند:

إذا قضی أحدکم الصلاة فی مسجده فلیجعل لبیته نصیبا من صلاته، فإن الله جاعل فی بیته من صلاته نورا. صحیح مسلم

هرگاه کسی از شما نماز (فرض) را در مسجد خواند قسمتی از نمازها را برای خانه بگذارد؛ چون خداوند به واسطه نماز نوری را در خانه‌اش قرار می‌دهد.

و همچنین فرمودند:علیکم بالصلاة فی بیوتکم، فإن خیر صلاة المرء فی بیته إلا الصلاة المکتوبة. متفق علیه

در خانه‌هایتان نماز بخوانید؛ چون بهترین نماز شخص، نماز در خانه‌اش است غیر از نمازهای فرض که باید در مسجد خوانده شوند.

و نمازهای سنت به دو دسته تقسیم می شوند:

1. مقید: سنت مقید همان سنت های رواتب هستند که قبل و یا بعد از نماز فرض خوانده می شوند، و به سنت های مؤکده معروفند.

سنتهای رواتب مؤکده ۱۲ رکعت میباشند و عبارتند از:

دو رکعت قبل از نماز صبح (که قبلیه صبح گفته می شود)

چهار رکعت قبل از نماز ظهر (که قبلیه ظهر گفته می شود)

دو رکعت بعد از نماز ظهر (که بعدیه ظهر گفته می شود)

دو رکعت بعد از نماز مغرب (که بعدیه مغرب گفته می شود)

دو رکعت بعد از نماز عشا (که بعدیه عشا گفته می شود)

بدلیل روایت ابن عمر رضی الله عنه که گفت:

حفظت عن النبی صلی الله علیه و سلم عشر رکعات: رکعتین قبل الظهر و رکعتین بعدها، و رکعتین بعدالمغرب، و رکعتین بعد العشاء، و رکعتین قبل صلاة الصبح، و کانت ساعة لایدخل علی النبی صلی الله علیه و سلم فیها، فحدثتنی حفصة أنه کان إذا أذن المؤذن و طلع الفجر صلی رکعتین. صحیح بخاری

از پیامبر صلی الله علیه و سلم ده رکعت را به خاطر سپردم، دو رکعت قبل از ظهر، دو رکعت بعد از آن، دو رکعت بعد از مغرب، دو رکعت بعد از عشاء، دو رکعت قبل از نماز صبح، و آن وقتی بود که کسی بر پیامبر صلی الله علیه و سلم وارد نمی‌شد، حفصه به من خبر داد که وقتی مؤذن اذان می‌گفت و فجر طلوع می‌کرد، پیامبر صلی الله علیه و سلم دو رکعت نماز می‌خواند.

از عایشه رضی الله عنه روایت است: أن النبی صلی الله علیه و سلم کان لایدع أربعا قبل الظهر، و رکعتین قبل الغداة. صحیح بخاری

پیامبر صلی الله علیه و سلم چهار رکعت (سنت) قبل از ظهر و دو رکعت(سنت) قبل از نماز صبح را ترک نمی‌کرد.

اینها نمازهای مؤکده مرتبط به نمازهای فرض پنجگانه هستند، اما نمازهای سنت دیگر که مرتبط به نمازهای پنجگانه نیستند عبارتند از:

نماز تراویح در رمضان:

و سنتهای غیرمؤکده عبارتند از:

۱. چهار رکعت قبل از نمازهای عصر

۲. چهار رکعت بعد طلوع آفتاب (چاشت)

۳. چهار یا شش رکعت بعد از نماز مغرب (اوابین)

۴. دو رکعت قبل از نماز عشاء به دلایل زیر:

از حضرت علی رضی الله عنه روایت است: کان النبی صلی الله علیه و سلم یصلی قبل العصر أربع رکعات یفصل بینهن بالتسلیم علی الملائکه المقربین و من تبعهم من المسلمین و المؤمنین. صحیح ترمذی۳۵۳

پیامبر صلی الله علیه و سلم قبل از نماز عصر چهار رکعت نماز می‌خواند و بین هر (دو رکعت) با درود بر ملائکه مقربین و مسلمین و مؤمنین و پیروان آنان، فاصله می‌انداخت.

و از ابن عمر رضی الله عنه روایت است که پیامبر صلی الله علیه و سلم فرمود: رحم الله امرا صلی قبل العصر أربعا. صحیح ترمذی ۳۵۳

رحمت خدا بر کسی باد که قبل از عصر چهار رکعت (نماز سنت) می‌خواند.