اذان

اذان، مجموعه اذکاری مشخص است که مسلمانان برای اعلام فرا رسیدن وقت نمازهای پنجگانه به صورت بلند می‌خوانند.

اذان تعالیم پایه‌ای اسلام را در بر دارد و بر تکبیر، شهادت به یگانگی الله، رسالت حضرت محمّد ـ صلّی الله علیه و سلم ـ ، دعوت به نماز و تشویق به صلاح و رستگاری مشتمل است.

اوقات نمازها  

نماز رکنی از ارکان اسلام و عبادتی است دارای اعمال و گفتار خاصی که با الله اکبر شروع و با سلام دادن به پایان می رسد. ترک آن بطور عمد، خوف کفر است و از سن بلوغ بر هر مکلفی فرض می شود و در شبانه روزی پنج بار باید خوانده شود.

اوقات نماز به ترتیب زیر می باشد: 

1- وقت صبح، از طلوع فجر صادق (روشنی افقی که در پایان شب در افق شرقی نمایان می شود) شروع و تا طلوع خورشید ادامه دارد.

2- وقت ظهر، از زوال (مایل شدن خورشید از میانه آسمان به سمت مغرب) خورشید شروع و تا سایه هر چیز دو برابر شود غیر از سایه اصلی.

3- وقت عصر، از دو برابر شدن سایه هر چیز غیر از سایه اصلی شروع و تا غروب خورشید ادامه دارد.

4- وقت مغرب، از غروب آفتاب شروع و تا پایان شفق (سفیدی که بعد از سرخی پیدا می شود) ادامه دارد.

5- وقت عشاء، از پایان شفق (سفیدی که بعد از سرخی پیدا می شود) شروع و تا نیم شب ادامه دارد.

** نماز وتر بعد خواندن فرض و سنّت نماز عشاء تا طلوع فجر صادق می باشد.

چند نکته بسیار مهم درباره اوقات نمازها 

در اینجا مناسب است چند نکته بسیار مهم نسبت به اوقات نمازها بیان شود که ما آنها را به ترتیب زیر بیان می نمائیم:

1- تمام نمازها را در اول وقت خواندن بهتر و دارای ثواب بیشتری است.

2- در زمان گرما (تابستان) نماز ظهر را دیرتر خواندن بهتر است.

3- هر کس یک رکعت نماز عصر را قبل از غروب خورشید خواند و بعداً خورشید غروب کرد، به نمازش ادامه دهد؛ گویا این فرد نماز را در وقت خوانده است.

اوقات ممنوعه  

بعضی از اوقات نماز خواندن در آنها درست نیست که به ترتیب زیر بیان می شوند:

1- زمان استواء خورشید (زمانی که خورشید در وسط آسمان است و زوال نشده) تا اینکه خورشید زوال (مایل شدن خورشید از میانه آسمان به سمت مغرب) کند.

2- زمان طلوع خورشید تا اینکه اندکی بالا بیاید (15 دقیقه قبل از طلوع خورشید و 15 دقیقه بعد از طلوع خورشید).

3- زمان غروب خورشید تا اینکه غروب نماید. (بجز نماز عصر همان روز)

اماکن ممنوعه برای نماز  

تمام زمین برای امّت محمّدی جایگاه مسجد را دارد؛ یعنی می شود در آنجا نماز خواند، بجز اماکنی که در زیر بیان می شوند که در آنها نماز خواندن درست نیست:

1. در خوابگاه و طویله حیوانات.

2. در گورستان و یا به سوی قبر.

3. در حمام.

4. مسیر رفت و آمد 

اذان  

اذان یعنی اعلان به دخول وقت نماز با الفاظ مخصوصی که در احادیث صحیح آمده است و در ذیل بیان می شود:

الفاظ أذان 

الله اکبر (4 بار)

أشهد أن لا اله الّا الله (2 بار)

أشهد أن محمّدا رسول الله ( 2بار)

حیّ علی الصّلاة (2 بار)

حیّ علی الفلاح ( 2بار)

الصلاة خیر من النوم ( 2بار) ** فقط در اذان صبح گفته می شود.

الله اکبر (2 بار)

لا اله الّا الله (1 بار)

چند نکته مهم درباره أذان  

أذان اعلانی برای شعائر اسلامی است و در آن بحث های عقیدتی و عملی (از قبیل توحید، رسالت و نماز) نهفته است. اسلام بدان اهمیت داده و مؤذن را از اجر و ثواب خاصی بهره مند ساخته است.

أذان دارای احکام خاصی است که در ذیل بیان می شود: 

1- أذان برای اهل هر شهر و روستایی سنّت مؤکّده است.

2- أذان برای نماز است نه برای جماعت؛ لذا أذان برای کسی که تنها نماز می خواند نیز سنّت است.

3- برای نمازهای قضایی أذان داده شود.

4- بجز نمازهای پنجگانه و نماز جمعه، برای دیگر نمازها أذان لازم نیست.

5- برای شنوندگان أذان، سنّت است که همانند مؤذن کلمات أذان را تکرار کنند بجز (حیّ علی الصّلاة و حیّ علی الفلاح) که بجای آنها (لا حول و لا قوة الّا بالله) بگویند.

6- مستحب است که بعد از أذان، بر رسول الله ـ صلّی الله علیه و سلّم ـ همان درودهایی که در نماز خوانده می شود، فرستاده شود.

7- مستحب است که بعد از أذان، دعای «اَللَّهُمَّ رَبَّ هَذِهِ الدَّعْوَةِ التَّامَّةِ وَ الصَّلَوةِ الْقَائِمَةِ ءَاتِ سِیّدِنَا مُحَمَّدَنِ الْوَسِيْلَةَ وَ الْفَضِيْلَةَ وَ ابْعَثْهُ مَقَامًا مَّحْمُوْدًا الَّذِيْ وَعَدتَّهُ اِنَّكَ لَا تُخْلِفُ الْمِيْعَادَ» خوانده شود.

8- بهتر است که شخص بعد از این دعا، هر نیازی که دارد از الله ـ سبحانه و تعالی ـ بخواهد؛ زیرا یکی از زمانهایی که دعا قبول می شود در میان أذان و اقامه است.

مؤذن چگونه باشد؟  

مؤذن باید امور زیر را رعایت کند:

1- برای رضای الله ـ سبحانه و تعالی ـ أذان دهد و در قبال آن پول نگیرد.

2- با وضو أذان دهد.

3- انگشتان سبابه (اشاره) هر دو دست را در دو گوشش نماید.

4- ایستاده و رو به سوی قبله أذان دهد.

5- در زمان گفتن (حیّ علی الصّلاة و حیّ علی الفلاح) گردنش را به سمت راست و چپ بچرخاند.

6- آهسته و بدون عجله، با مکث و درنگ أذان دهد.

7- در زمان گفتن اذان، سخن نگوید.

8- با صدای بلند أذان دهد.

اقامه (تکبیر) 

قبل از شروع نماز فرض، گفتن اقامه سنّت است:

الله اکبر (4 بار)

أشهد أن لا اله الّا الله (2 بار)

أشهد أن محمّدا رسول الله (2 بار)

حیّ علی الصلاة (2 بار)

حیّ علی الفلاح (2 بار)

قد قامت الصلاة (2 بار)

الله اکبر (2 بار)

لا اله الّا الله (1 بار)

 

چند نکته درباره اقامه  

1- اقامه گفتن برای نمازهای فرض، سنّت است؛ خواه به وقت آن باشد و یا قضایی (خواه تنهایی باشد خواه با جماعت).

2- اقامه سریع و بدون مکث گفته شود بهتر است.