احکام سجده سهو اگر کسی همه واجبات نماز یا یکی را سهوا ترک نمود سجده سهو واجب می گردد و بوسیله این سجده نماز کامل می شود و اگر سجده سهو بجا نیاورد باید نماز را مجدداً بخواند. نكته: اگر به فراموشی فرضی از فرائض نماز ترک شد نماز جائز نیست و باید دوباره نماز خوانده شود.
احکام سجده سهو
اگر کسی همه واجبات نماز یا یکی را سهوا ترک نمود سجده سهو واجب می گردد و بوسیله این سجده نماز کامل می شود و اگر سجده سهو بجا نیاورد باید نماز را مجدداً بخواند.
نكته: اگر به فراموشی فرضی از فرائض نماز ترک شد نماز جائز نیست و باید دوباره نماز خوانده شود.
طریق سجده سهو این است که در رکعت اخیر فقط التحیات را خوانده اگر امام باشد به یک طرف و اگر خودش باشد به دو طرف سلام دهد و بعد از سلام دو سجده کند و مجدداً التحیات و درودها و دعا را خوانده سلام دهد.
اگر خواندن الحمد را در نماز فراموش کرد یا سوره را پیش از حمد خواند سجده سهو واجب می شود.
اگر الحمد را خوانده فکر کرد که کدام سوره را بخواند و فکر او اینقدر طولانی شد که از آن مدت گنجایش سه مرتبه سبحان الله گفتن را داشت سجده سهو واجب می شود.
اگر در رکعت آخر بعد از التحیات مشتبه شد که سه رکعت خوانده است یا چهار رکعت و در همین فکر به اندازه سه مرتبه سبحان الله گفتن خاموش نشست بعد یادش اومد که چهار رکعت خوانده در این صورت نیز سجده سهو لازم است.
در نمازهای سه رکعتی یا چهار رکعتی اگر در قعده اول دو مرتبه التحیات یا درود شریف را بعد از التحیات تا اللهم علی محمد به فراموشی خواند آن وقت یادش آمد که باید برخیزد و برخاست باید در آخر سجده سهو بجا آورد.
اگر بجای التحیات به فراموشی در قعده دعای دیگر یا حمد خواند سجده سهو لازم می شود.
اگر بجای سبحانک اللهم دعای قنوت را خواند یا در دو رکعت آخر بجای الحمد دعای قنوت را خواند سجده سهو واجب نمی شود.
اگر در نماز چهار رکعتی در قعده اول قبل از نشستن بسوی قیام حرکت کرد و بعد یادش آمد که قعده اول است، اگر به نشستن نزدیکتر است بنشیند و سجده سهو هم لازم نمی شود و اگر بطرف قیام نزدیکتر بود ننشیند بلکه ادامه دهد و بعد سجده سهو بجا آورد.
شخص نمازگذار قعد اخیر یا اخری را فراموش کرد و بسوی قیام حرکت کردتا موقعی که برای رکعت پنجم سجده نکرده هرگاه یادش آمد برگشته بنشیند و سجده سهو بجا آورد، اگر برای رکعت پنجم سجده کرد یادش آمد یک رکعت دیگر بخواند و سجده سهو بجا آورد، هر شش رکعت نفل حساب می شود فرض را دوباره بخواند، اگر در قعده آخر نشسته بود و بعد به خیال اینکه قعده اول است بلند شود تا مادامی که برای رکعت پنجم سجده نکرده هر گاه یادش آمد بنشیند و سجده سهو بجا آورد. اگر برای رکعت پنجم سجده کرد و یادش آمد، یک رکعت دیگر بخواند و در آخر سجده سهو بجا آورد چهار رکعت فرض و دو رکعت نفل محسوب می شود.
اگر در نماز چند سهو کرد که هر یک از آنها موجب سهو بود یک سجده برای همه کافی است.
اگر بعد از سجده سهو عملی کرد که بواسطه آن سجده سهو لازم می شد همان سجده اولی کافی است.
اگر سجده سهو را فراموش کرد و به هر دو طرف سلام داد لکن هنوز همانجا نشسته است و سینه اش را از طرف قبله نگردانیده و با کسی هم صحبت ننموده در همان لحظه سجده سهو را بجا آورد، اگرچه ذکر یا درود راخوانده است.
اگر کسی در نماز سه یا چهار رکعتی به فراموشی در قعده اولی به یک طرف سلام داد بعد معلوم کرد که قعده اولی است برخیزد نماز را تمام کند وسجده سهو بجا آورد.
اگر کسی در رکعت اول یا دوم نماز وتر واجب دعای قنوت را خواند این خواندن معتبر نیست ودر رکعت سوم دعای قنوت را بخواند وسجده سهو در آخر بجا آورد.
1. اگر «در نماز چهار رکعتی یا سه رکعتی فرض» در دو رکعت دوم فرض بعد از حمد سوره خواند سجده سهو واجب نیست.
2. اگر در دو رکعت آخر فرض سوره حمد را نخواند ولی به اندازه آن بایستد سجده سهو واجب نمی شود.
3. هر چیزی که به فراموش کردنش سجده سهو واجب میشود اگر قصدا ترک شود سجده سهو واجب نمی شود بلکه نماز را ناقص می کند و دوباره خواندنش لازم است.
***
شک در نماز
اگر کسی در نمازش شک کرد؛ مثلاً ندانست سومین رکعت را خوانده یا چهارمی را، اگر شک آن شخص برای اولین بار بود، نمازش را دوباره بجای آورد؛ ولی اگر شخصی در نمازش زیاد شک کند، رأی غالب را بگیرد. مثلاً در ذهن او سومین رکعت غالب شد، سومی را بگیرد و یک رکعت را ضمیمه کند و نمازش تمام می شود و نیازی به سجده سهو نیست.
ولی اگر بر ذهن او هیچ کدام غالب نشد، رکعت کمتر را گرفته و یک رکعت دیگر را ضمیمه کند، ولی در همان رکعتِ کمتر بنشیند، زیرا قعده اخیر فرض است؛ سپس برای رکعت آخر ایستاده نماز را به اتمام برساند و در آخر سجده سهو بجای آورد.
