ايمان عبارت از تصديق قلبي است به آنچه از دين به روش ضرورت و تواتر به ما رسيده است و اقرار لساني را نيز ركن ايمان گفتهاند، كه احتمال سقوط دارد و زيادت و كمي در نفس ايمان نيست.
از جمله مكتوبات حضرت امام ربّاني مجدّد الف ثاني رحمه الله در بيان اعتقادات اهل سنّت و جماعت ـ شكر الله سعيهم ـ است كه حفظ آن بر هر طالب ضروري می باشد.
اَلْحَمْدُ لِلَّهِ حَمْدًا كَثِيْرًا طَيِّبًا مُّبَارَكًا عَلَيْهِ كَمَا يُحِبُّ وَ يَرْضَي وَ الصَّلَوةُ وَ السَّلَامُ عَلَي حَبِيْبِهِ الْمُصْطَفَي وَ آلِهِ الْمُجْتَبَي وَ اَصْحَابِهِ الْبَرَرَةِ التُّقَي.
فرض نخستين بر مسلمانان، تصحيح عقايد است؛ به اين روش كه الله تعالي به ذات خود، موجود است و همه مخلوقات به پيدايش حق تعالي موجودند و او تعالي بيمانند است.
در ذات و صفات و افعال، كسي را در امري از امور، شركت[هدف و مقصد از شرکت در اینجا این بیان حضرت مجدّد الف ثانی رحمه الله است که صفات و افعال او تعالی در رنگ ذات او سبحانه بیچون و چگونه اند و به صفات و افعال ممکنات هیچ مناسبت ندارند و مشارکت اسمی و مناسبت لفظی از مبحث بیرون است] به او سبحانه نيست. صفات و افعال حق سبحانه و تعالی مثل ذات عالي‌‌اش، فرا خور عقول ناقص ما نيست و به افعال و صفات ما شباهت ندارد و او تعالي در هيچ چيز حلول نكند و چيزي در وي حال نبـاشد. ليكن احاطه، قرب و معيّـت به اشيا دارد. ايمان داريم كه الله تعالي با ماست و احاطه و قرب او تعالي ثابت است.
امّا كيفيّت اين سه معلوم نيست و ممكن را از حقيقت ذات و صفات و افعال او تعالي، جز جهل و حيرت نصيبي نيست. باید به غيب ایمان آورد و هر چه در كشف و شهود در آيد، باید زير كلمه لا، نفي کرد و او تعالي با هيچ چيز متّحد نشود و نه چيزي با او تعالي، اتّحاد پيدا كند. غني مطلق است در ذات و صفات و افعال. به هيچ شيء محتاج نيست، نه در وجود و نه در ظهور و از همه علامات نقص و حدوث، پاك است.
جسم و جسماني نيست. مكاني و زماني نيست. صفاتِ كمال در وي موجودند به وجود زائد بر وجود ذات و عبارت اند از: حيات، علم، قدرت، ارادت، بصر، سمع، كلام و تكوين؛ این صفات در خارج موجودند نه آنکه در علم موجودند به وجود زائد از وجود ذات و در خارج نفس ذات اند ـ تعالی و تقدّس ـ چنانچه بعضی صوفیّه وجودیّه گمان بردهاند. او سبحانه و تعالی قديم و ازلي است و غير او سبحانه و تعالی را قِدَم [دیرینگی، سابقه در امری، ضد حدوث] و ازليّت ثابت نیست و او سبحانه و تعالی ، قادر و مختار است؛ از شايبه ايجاب و مظنه اضطرار منزّه است و او سبحانه و تعالی مريد خير و شرّ و خالق اين دو است.
امّا از خير راضي است و از شرّ راضي نيست و مؤمنان حق سبحانه و تعالی را در آخرت، در بهشت خواهند ديد، بيجهت و بيكيف. بعثت انبيا، رحمت بر عالميان است؛ اگر اين بزرگواران نبودند، چه کسی به حق تعالي دلالت مينمود؟ عقل در اين امر كافي نيست، آنچه آن بزرگواران درباره اعلام حق سبحانه و تعالی خبر دادهاند، همه صادقاند و مطابق واقع و عذاب قبر برای كافران و بعضي از گناهكاران اهل ايمان، حق است و سؤال منكر و نكير برای مؤمنان و كافران در قبر نيز حق است و روز قيامت، حق است و در آن آسمانها، ستارهها، زمين، كوهها، درياها، همه حيوانات و نباتات و معادن، همه در نفخه اوّل معدوم و ناچيز خواهند گشت و با نفخه دوم از قبرها بر انگيزند و به محشر روند و حساب و ميزان و صراط، حق است و بهشت و دوزخ موجود است.
پس از محاسبه، گروهي را به دوزخ خواهند فرستاد و گروهي را به بهشت. آنجا صواب و عقاب ابدي است و ملائكه، بندگان خداوند جل جلاله هستند و از معاصي، معصوم و از خطا و نسيان، محفوظ و از خوردن و آشاميدن، پاك و از زن و شوهري منزّهاند و حق تعالي بعضي از ملائكه را به رسالت مخصوص گردانيده است؛ مانند پيغمبران از انسان و خواصّ بشر از خواصّ ملائكه برترند.
ايمان عبارت از تصديق قلبي است به آنچه از دين به روش ضرورت و تواتر به ما رسيده است و اقرار لساني را نيز ركن ايمان گفتهاند، كه احتمال سقوط دارد و زيادت و كمي در نفس ايمان نيست. «انا مؤمن حقا» بايد گفت و كرامات اوليا حق است و ترتيب افضليّت در ميان خلفاي راشدين بر ترتيب خلافت است و از منازعاتی که ميان صحابه گذشته است، باید بر خطاي اجتهادي محمول نمود، نه بر هواي نفساني كه نفوس ايشان پاك بودند و باید همه صحابه را افضل از اوليا دانست كه فضيلت صحبت حضرت خير البشر صلی الله علیه و سلّم از همه كمالات بالاتر است.
پس از تصحيح اعتقاد، از تعليم احكام فقه چاره ای نیست و دانستن فرض، واجب، سنّت، مستحب، حلال و حرام، مكروه، مشتبه و همچنين عمل به مقتضاي اين علم نيز ضروري است؛ مطالعه كتب فقه را از ضروريّات شمردهاند. والسّلام .
