خداوند متعال فرموده است: «فِیهِ رِجَالٌ یُحِبُّونَ أن یَتَطَهَّروا وَ اللهُ یُحِبَّ المُطَّهِّرِینَ» (توبه/108) «در آن (مسجد رسول الله ـ صلّی الله علیه و سلّم ـ یا مسجد قبا) مردانی هستند که دوست دارند خود را از نجاست پاک سازند و خدای تعالی آن کسانی را که خود را از نجاست پاک می سازند، دوست می دارد». دانستیم که در طهارت و پاک ساختن تن، دوستی خدای تعالی حاصل می آید؛ چه سعادت از این خوشتر که بنده دوست حق تعالی باشد؟
خداوند متعال فرموده است: «فِیهِ رِجَالٌ یُحِبُّونَ أن یَتَطَهَّروا وَ اللهُ یُحِبَّ المُطَّهِّرِینَ» (توبه/108) «در آن (مسجد رسول الله ـ صلّی الله علیه و سلّم ـ یا مسجد قبا) مردانی هستند که دوست دارند خود را از نجاست پاک سازند و خدای تعالی آن کسانی را که خود را از نجاست پاک می سازند، دوست می دارد».
دانستیم که در طهارت و پاک ساختن تن، دوستی خدای تعالی حاصل می آید؛ چه سعادت از این خوشتر که بنده دوست حق تعالی باشد؟
رسول خدا ـ صلّی الله علیه و سلّم ـ فرمود: چون بنده ی مؤمن وضو گیرد و صورت خود را با آب بشوید، از صورت وی هر گناهی که با دو چشم خود کرده باشد بیرون آید و همچنین چون دست و پای بشوید، هر گناهی که با دست و پای خود کرده باشد با آب بیرون آید تا این که ازگناهان پاک شود.(ریاض الصالحین/ ص 627)
با طهارت ظاهر، طهارت باطن طلب کند و هنگام شستن هر عضوی، دعای مربوط به آن را بخواند و اگر نداند کلمه ی شهادت بگوید و مسواک زدن را بی ضرورت ترک نکند که ثواب بسیار در آن است و پس از وضو بگوید: «اَللَّهُمَّ اجعَلنِی مِنَ التَّوَّابِینَ وَ اجعَلنِی مِنَ المُتَطَهِّرِینَ وَ اجعَلنِی مِن عِبادِکَ الصَّالِحینَ الَّذینَ لَاخَوفٌ عَلَیهِم وَ لَا هُم یَحزَنوُنَ» «پروردگارا! مرا از توبه کنندگان و از پاکیزه شوندگان بگردان و از جمله ی بندگان نیکوکارت قرار بده، آنهایی که نه ترسی بر آنان وارد است و نه اندوهگین می شوند». (سنن ترمذی/ ح ش55 با زیادت «اشهد ان لا اله الا الله وحده لاشریک له و اشهد ان محمد عبده و رسوله اَللَّهُمَّ اجعَلنِی الخ»).
رسول خدا ـ صلّی الله علیه و سلّم ـ فرموده اند: هر کس پس از طهارت این کلمه را بگوید، برای او هشت درِ بهشت گشوده می شود؛ از هر در که بخواهد، وارد می شود.
آنگاه بایستد و از آب وضو، مقداری بیاشامد و بگوید: خداوندا! به داروی خود مرا درمان کن و به شفای خود، مرا شفا ده و مرا از ترس، وحشت، کابوس و انواع دردها و بیماری ها حفظ فرما.
پس از آن، دو رکعت نماز تحیّه ی وضو بجا آورد، پیش از آن محاسن را شانه کرده و با خوشرویی نماز را آغاز کند.
در این دو رکعت نماز، خواطر نفسانی را نفی کند و به ظاهر و باطن متوجّه این نماز باشد. رسول خدا ـ صلّی الله علیه و سلّم ـ فرمودند: «هر مسلمانی که نیک وضوگیرد؛ یعنی تمام فرائض و سنن و آداب آن را بجای آورد؛ سپس برخیزد و دو رکعت نماز به حضور تمام بگزارد، جزای وی جز بهشت نخواهد بود. (صحیح مسلم/ جزء2/ص 25).
خواجه ی ما، حضرت خواجه بهاءالحقّ و الدّین نقشبند ـ رحمة الله علیه ـ می گفتند: در این نماز، باید خود را به ارکان و اذکار مشغول دارد و این به نسبت مبتدی باشد و در نماز تحیّت وضو، ثواب بسیار است.
شیخ شهاب الدّین سهروردی ـ رحمة الله علیه ـ گفته است: این نماز را در همه ی اوقات تکرار کند. شیخ محی الدّین عربی ـ رحمة الله علیه ـ گفته است: در اوقاتی که مکروه و منهی است، ادا نکند و این با عقیده ی علما، موافق است.
پس از آن، به نیّت توبه از گناهان، سه بار بگوید: «استَغفِرُاللهُ الَّذی لا اِلَهَ اِلَّا هُوَ الحَیُّ القَیُّومُ وَ اَتوبُ اِلَیه» و آن گاه دعا کند. باید شب و روز با طهارت باشد و با طهارت بخوابد؛ چرا که رسول خدا ـ صلّی الله علیه و سلّم ـ فرموده اند: هرکس هر شب با طهارت و در لباس پاک بخوابد، همراه وی فرشته ای است و هنگامی که از خواب بیدار شود، آن فرشته از خدای تعالی برای وی آمرزش می طلبد (صحیح ابن حبان/ جزء2/ ص 150).
همچنین فرموده است: ثواب شخصی که با طهارت به خواب رود، همچون ثواب شخص روزه دار و شب زنده دار است (الفتح الکبیر/ جزء3/ ص 266).
و بی ضرورت، جُنُب نخوابد که رسول الله ـ صلّی الله علیه و سلّم ـ فرموده است: فرشته های رحمت در خانه ای که در آن عکس یا سگ یا جُنُبی باشد وارد نمی شود (صحیح البخاری/ جزء3/ ص 1178).
هنگام خواب، متوجّه قبله بنشیند و آیة الکُرسی، آمَنَ الرَّسول و سه بار سوره ی اخلاص، فلق و ناس را بخواند و هر بار در میان دو کف دست خود بدمد و بر همه ی اعضای خود بمالد؛ چرا که رسول الله ـ صلّی الله علیه و سلّم ـ چنین کرده است. سه بار «استَغفِرُ اللهُ الَّذی لا اِلَهَ اِلَّا هُوَ الحَیُّ القَیُّومُ وَ اَتوبُ اِلَیه» بگوید. در حدیث آمده است که هر کس هنگام خوابیدن سه بار استغفار کند، حق ـ سبحانه و تعالی ـ همه ی گناهان وی را می آمرزد.
همچنان به ذکر مشغول باشد تا جایی که خواب بر وی غلبه کند. پس از آن، به پهلوی راست به طرف قبله بخوابد و کف دست راست را زیر صورت خود نهاده و سه بار بخواند: «اَللَّهُمَّ قِنِی عَذابَکَ یَومَ تَبعَثُ عِبادَکَ» و بگوید: «اَللَّهُمَّ اِنّّی اَسلَمتُ نَفسی اِلَیکَ...» «پروردگارا! همانا من خودم را به تو تسلیم کرده و روی به سوی تو آورده و کار خود را به تو واگذار کرده و بر تو تکیه و توکّل نمودم درحالی که از رحمتت امیدوار و از عذابت در هراسم. یقیناً هیچ پناهگاه و هیچ جای فراری از تو جز به خودت نیست. به کتابی که نازل کردی و پیامبری که فرستادی ایمان آوردم. خداوندا! مرا در پسندیده ترین ساعات بیدار فرما و متوجّه خود کن و مرا با بهترین اعمالی که کاملاً به تو نزدیک گرداند و قطعاً از خشمت دور دارد به کارگیر. الهی! مرا از مکرت ایمن مدار و به غیر خودت وا مگذار، یاد خودت را از قلبم به فراموشی نبر و مرا از غافلان مگردان.
پیامبر اکرم ـ صلّی الله علیه و سلّم ـ فرمود: ای فلانی! هنگامی که به بسترت برای استراحت و خواب رفتی، بگو: «اَللَّهُمَّ اِنّّی اَسلَمتُ نَفسی اِلَیکَ ... اَرسَلتَ»؛ زیرا اگر تو بعد از گفتن این کلمات، بخوابی و در این حال از دنیا بروی، بر فطرت یعنی بر دین حق از دنیا رفته ای و اگر صبح بیدار شوی، به خیر نائل شده ای (صحیح مسلم/ جزء17/ص 29).
منبع: آداب الاصحاب مولانا فخرالدین علی بن ملاحسین واعظ کاشفی ـ رحمة الله علیه ـ