روش غسل دادن و کفن نمودن

جهت غسل میّت در دیگی برگ درخت کنار جوش داده شود (امروزه که صابون و شامپو میسّر می گردد نیازی به جوش دادن برگ درخت کنار نیست، مترجم) و کانالی این اندازه که آب غسل میّت در آن جای گیرد، کنده شود و قریبش یا در صورت امکان بالایش تخته ای جهت شستن میّت نهاده شود و سه دفعه آن تخته خوشبو زده شود، آن گاه مرده بر آن خوابانیده شود و پیراهنش را شق نموده بیرون آورید و پارچه ای به عنوان ستر بر او انداخته و از داخل آن ، شلوارش بیرون آورده شود، و به طور آهسته دست بر شکمش  مالیده شود، فرقی نمی کند چیزی بیرون آید یا خیر در هر صورت با سه یا پنج کلوخ استنجاء داده شود، سپس با آب استنجاء داده شود، البتّه دست کشی که از لباس درست شده پوشیده شود، دست زدن بدون آن ناجایز می باشد، سپس پنبه ای تر کرده و بر لب ها و دندان ها مالیده و بیندازید و این عمل تا سه دفعه تکرار شود، همچنین پنبه ای تر کرده و تا سه دفعه بر بینی و رخسارها مالیده شود سپس بر دهان، بینی و گوش ها پنبه بگذارید تا در آن ها آب نرود، بعداً محاسن با صابون یا شامپو شسته شوند، سپس او را وضو دهید، بدین ترتیب که اوّل صورت بعداً دو دستش را تا آرنج ها بشوید.

سپس سرش را مسح کنید، سر انجام پاهایش را بشویید، بعداً بر تمام بدنش آب بریزید. بعداً او را به پهلوی چپ خوابانیده و بر او آب بریزید و او را بشویید، سپس جانب راست خوابانیده و آب بریزید و او را بشویید، سپس دست کش را عوض نموده و بدنش را صاف کنید و پارچه ای که بر عورتش نهاده شده، عوض شود. بعداً تخت را آورده و کفن ها بر آن به این ترتیب پهن گردند – اوّل لفافه، بعداً ازار، سپس حصه ای زیری قمیص را پهن کرده و حصه ی بالایی آن را به طرف سر میّت جمع کنید. بعداً میّت را از آنجا بر داشته و بر کفن ها بگذارید و حصّه ی بالایی قمیص را طوری داخل سرش ببرید که سرش داخل رفته، و کفن تا گردن کشیده شود و به طرف پاهایش پهن گردد و پارچه ای که به عنوان ستر بر عورتش انداخته شده بود، کشیده شود و بر سر، محاسن، جاهای سجده «پیشانی، بینی» دو کف دست با دو آرنج، دو پنجه ی پا، کافور مالیده شود. بعداً جانب چپ ازار و سپس جانب راستش پیچیده شود و لفافه هم همچنین شود و یا یک تکّه ی پارچه ای جانب بالای کفن و با تکّه ی پارچه ی دیگر جانب پایینی کفن بسته شود. سینه بند زن بر پستان هایش پیچیده شود و ذکر سربند قبلاً گذشت و اگر میّت زنی است بر تختش جهت ستر وحجاب پرده ای انداخته شود.

توجه: برخی لباسها را مردم همراه کفن ضروری دانسته اند حال آن که آنها خارج از کفن مسنون هستند، و خرید آنها از ترکه ی میّت جایز نیست مانند – تکّه ی پارچه ای برای جای نماز و تکّه پارچه ای برای این که میّت را داخل آن کرده و در قبر فرود می آورند و تکّه ی پارچه ای به عنوان این که زیر تخت پهن کرده می شود. تکّه ی  پارچه ی دیگر که لا کفن های میّت که زن باشد، همراه نموده و در قبرستان به مستمندان داده می شود، و تکّه ی پارچه ای که بر تخت میّت انداخته می شود این اگرچه برای زن ضروری است البتّه خارج از کفن می باشد، بدین خاطر لازم نیست این پارچه، سفید باشد؛ هر رنگی باشد خالی از اشکال است.

توجه: اگر بالفرض و المحال نیازی جهت جای نماز پدید آید، می توانند لباسی به این عنوان از منزل بردارند، نیازی نیست این پارچه از ترکه ی میّت خریداری شود.

* اگر چیزی که مورد نیاز غسل و کفن باشد در منزل موجود بود و آن پاک و تمیز است، استعمال آن خالی از اشکال است.

* کفن میّت همان گونه لباسی باشد که عموماً در حیات خود استعمال می کند از تکلفات بی جا باید اجتناب ورزید.

* نوزادی که نشانی حیات در آن نمایان گردد و بمیرد باید بر او نام نهاده و غسل داده شود و نماز جنازه اش خوانده شود و اگر هیچ گونه علایم حیات بر او مشاهده نگردد، غسل داده شود و بر یک کفن پیچیده و بدون نماز، دفن گردد. میّت در قبر رو به روی قبله نهاده شود که تمام جسمش کمی به طرف قبله کج شود و گره های کفن باز شوند و مطابق با سلف صالحین برایش ایصال ثواب گردد. و آن به این نحو که مقیّد به هیچ رسم و روزی نباشد، بلکه به اندازه ی توان خود، از مال حلالش به طور مخفیانه به مساکین کمک کند و چه اندازه توفیق داشته باشد قرآن مجید تلاوت نموده و ثوابش را برای میّت ببخشد و قبل از دفن میّت هم عوض این که وقت به فضولیّات صرف می گردد، اگر کلمه ی طیّبه تکرار گردد، یا کلامی دیگر ورد زبان گردد و ثوابش به میّت بخشیده شود بسیار شایسته و مناسب می باشد.

روش کفن زن

* نخست کفن ها سه یا پنج یا هفت مرتبه معطّر شده و سپس مرده با آنها کفن کرده شود.

* روش کفن کردن چنین است که اوّل لفافه را پهن کرده، سپس ازار بر رویش و بعدا قمیص بالای آن نهاده شود، بعداً مرده را بر آن ها گذاشته و قمیص پیراهن پوشانده شود، و موهای سرش دو قسمت شده و بالای پیراهن بر سینه اش انداخته شوند، یک قسمت جانب راست و قسمتی دیگر به سمت چپ، بعداً خمار(سربند) بر سر و موهایش انداخته شود، و ملاحظه گردد که سربند، نه بسته شود و نه پیچانیده شود، بعداً ازار بر میّت پیچانیده شود، نخست سمت راست و بعداً سمت چپ، سپس سینه بند بسته گردد، بعد از آن لفافه، اوّل جانب راست و بعداً جانب چپ پیچانیده شود، و سر انجام با تکّه ی پارچه ای کفن های جانب سر و پاهایش بسته گردد و با تکّه ی پارچه ای کمرش نیز بسته شود تا در راه باز نشود. (هدایة ج1 ص103)

* اگر سینه بند را بعد از خمار ( سربند) قبل از ازار ببندد باز هم جایز است و اگر بالای همه کفن ها ببندد نیز صحیح است. (شامی ج1 ص902)

* چون زن کفن شود ، به مردان اجازه داده شود که بر او نماز خوانده و او را دفن کنند.

* اگر زنان نماز جنازه را بخوانند جایز است، امّا چون چنین اتّفاق نمی افتد بدین خاطر از بیان نمودن این نوع مسایل خودداری می نماییم. (فتاوای هندیة ج1 ص104)

گذاشتن عهد نامه در قبر و نوشتن بر کفن ناجایز است

* گذاشتن عهد نامه در کفن یا قبر ، یا گذاشتن شجره نامه ی مرشد یا دعایی دیگر جایز نیست، نیز بر کفن یا سینه، نوشتن کلمه توحید و امثال آن با کافور یا موادی دیگر جایز نیست. (رد المختار ج1 ص947)

غسل و کفن نا بالغ و طفل نوزاد

* طفلی نوزاد که بعد از متولّد شدن بمیرد او نیز مثل روش فوق غسل داده شود و بعد از کفن کردن بر او نماز خوانده و سرانجام دفن کرده شود، و نامی نیز بر او نهاده شود. (شرح التنویر ج1 ص927)

* طفلی که از شکم مادر به حالت مرده به دنیا آید و هیچ گونه علامت حیاتی بر او نمودار نگردد، او نیز شسته شود امّا مطابق با مرده های دیگر کفن نشود بلکه پارچه ای بر او پیچیده و دفن گردد و نامی هم بر او نهاده شود. (شرح التنویر ج1 ص927)

* اگر دختری قریب البلوغ وفات یافت سنّت است که او نیز در پنج تکّه ی پارچه کفن شود، اگر به سه پارچه اکتفاء شود، باز هم کافی است. خلاصه این که حکم زن بزرگ و دوشیزه و دختر نابالغ در این مورد یکسان است البتّه حکم برای زن بزرگ تأکیدی است و برای دختر نابالغ جنبه ی بهتری دارد. (فتاوای هندیة ج1 ص103)

* بهتر است دختری که کوچک است و تاکنون قریب البلوغ هم نیست در پنج پارچه کفن کرده شود، اگر در دو پارچه یعنی(ازار و لفافه) کفن شود باز هم درست است. (فتاوای هندیة ج1 ص103)

* اگر پسری وفات یافت زنی مجبوراً خواست او را غسل دهد. روش غسل دادن و کفن کردنش همچنان است که قبلاً بیان شد، فقط فرق این است که کفن زن پنج و کفن مرد سه است {ازار ، قمیص و لفاف } (فتاوای هندیة ج1 ص103)

* اگر کفن مرد دو تا باشند یعنی ازار و لفافه و قمیص پیراهن نباشد باز هم ایرادی ندارد، و کمتر از دو، مکروه است؛ البتّه به علّت ضرورت باشد ایرادی ندارد و آن وقت مکروه هم نیست.

حکم چادری که بر میّت انداخته شده

* چادری که بر روی جنازه بر تخت انداخته می شود، از جمله کفن های میّت به شمار نمی رود؛ کفن ها، همان پارچه هایی هستند که قبلاً بیان شدند.

بردن میّت به شهر دیگر

* بهتر است هر جایی که انسان بمیرد، همان جا کفن و دفن شود؛ البتّه اگر به مسافرت یک یا دو میل برده شود، ایرادی ندارد. (طحاوی ص385)

مسایل متفرّق

* اگر جایی فقط سر انسان یافته شود، غسل داده نشود، بدون غسل، دفن کرده شود و اگر بیشتر از نصف بدن شخصی یافته شود، غسلش ضروری است فرقی نمی کند با سر باشد یا بدون سر و اگر نصف باشد، نگاه شود اگر با سر باشد غسل داده شود وگرنه، خیر و اگر کمتر از نصف باشد، غسل داده نشود فرقی نمی کند با سر باشد یا بدون سر. (رد المختار ج1 ص576)

* اگر قبر شخصی باز شود و به علتّی جسد میّت ظاهر گردد و کفن نداشته باشد، کفن مسنون داده شود به شرطی که آن جسد تکّه پاره نباشد، اگر تکّه پاره شده، پیچیدن در یک پارچه کفایت می کند، نیازی به کفن مسنون ندارد. (در المحتار ج1 ص121)

* اگر جنین سقط کند نگاه شود آیا پا، صورت، بینی، و اعضاء دیگرش برابرند یا خیر اگر اعضایش برابر نیستند شسته نشود و کفن کرده نشود؛ بلکه در پارچه ای پیچیده و در گودالی دفن کرده شود.