تشویق بر ادای زکات

زکات، یکی از ارکان و فرایض اسلام است؛ از ابن عمر ـ رضی الله عنهما ـ روایت است که حضرت پیامبر ـ صلّی الله علیه و سلّم ـ فرمودند: «بنی الاسلام علی خمس: شهادة ان لااله الاالله و انّ محمد رسول الله، و اقامة الصّلاة و ایتاء الزکاة و صوم رمضان و حجّ البیت».

اسلام از پنج رکن تشکیل شده است: شهادتین، برپا داشتن نماز، دادن زکات، روزه رمضان و حج خانه خدا.

زکات در هشتاد و دو آیه قرآن، به همراه نماز آمده است.

خداوند متعال می فرماید: «خُذْ مِنْ أَمْوَالِهِمْ صَدَقَةً تُطَهِّرُهُمْ وَ تُزَكِّيهِمْ بِهَا» (توبه/ 103)

ای پیامبر! از اموال آنان زکات بگیر تا بدین وسیله، ایشان را از رذایل اخلاقی و تنگ چشمی پاک داری و در دل آنان، نیروی خیرات و حسنات را رشد دهی و درجات ایشان را بالا بری.

همچنین می فرماید: «وَ مَا آتَيْتُمْ مِنْ رِبًا لِيَرْبُوَ فِي أَمْوَالِ النَّاسِ فَلَا يَرْبُو عِنْدَ اللَّهِ وَمَا آتَيْتُمْ مِنْ زَكَاةٍ تُرِيدُونَ وَجْهَ اللَّهِ فَأُولَئِكَ هُمُ الْمُضْعِفُونَ» «آنچه را که به عنوان ربا می دهید تا از اموال مردم فزونی یابد، نزد خدا فزونی نخواهد یافت و آنچه را که به عنوان زکات می پردازید و تنها رضای خدا را منظور نظر می دارید، چنین کسانی دارای پاداش مضاعف خواهند بود» (روم/ 39).

از حضرت ابوهریره ـ رضی الله عنه ـ روایت است که حضرت پیامبر ـ صلّی الله علیه و سلّم ـ فرمودند: «من تصدق بعدل تمره من کسب طیب، و لایقبل الله الا الطیب، فان الله یتقبلها بیمینه ثم یربیها لصاحبها کما یربی احدکم فلوه حتی تکون مثل الجبل» «هرکس به اندازه یک دانه خرما از کسب پاک و حلال، صدقه بدهد و خداوند، غیر از پاک و حلال را قبول نمی کند خداوند آن را با (دست) راستش قبول می کند و سپس آن را برای صاحبش افزایش می دهد، تا اینکه به اندازه یک کوه می رسد؛ همچنان که کسی از شما، کُره اسبش را پرورش می دهد».

تحذیر از ادا نکردن زکات

خداوند متعال می فرماید: «وَلَا يَحْسَبَنَّ ﭐلَّذِينَ يَبْخَلُونَ بِمَا ءَاتَاهُمُ ﭐللَّهُ مِن فَضْلِهِ هُوَ خَيْراً لَّهُمْ بَلْ هُوَ شَرٌّ لَّهُمْ سَيُطَوَّقُونَ مَا بَخِلُواْ بِهِ يَوْمَ ﭐلْقِيَامَةِ وَلِلّهِ مِيرَاثُ ﭐلسَّمَاوَاتِ وَﭐلْأَرْضِ وَﭐللَّهُ بِمَا تَعْمَلُونَ خَبِيرٌ» «آنان که نسبت بدان چه خداوند از فضل و نعمت خود، بدیشان عطا کرده است بخل می ورزند، گمان نکنند که این کار برای آنان خوب است و به سود ایشان است، بلکه این کار برای آنان بد است و به زیان ایشان تمام می شود. در روز قیامت، همان چیزی که بدان بخل ورزیده اند، طوق [گردن] ایشان می گردد و همه آنچه در آسمان ها و زمین است، از آن خداست و سرانجام هم، همه را به ارث خواهد برد و خداوند به آنچه انجام می دهید بسیار آگاه است» (آل عمران/180).

از حضرت ابوهریره ـ رضی الله عنه ـ روایت است که حضرت پیامبر ـ صلّی الله علیه و سلّم ـ فرمودند: «کسی که خداوند به او مالی بدهد و زکاتش را پرداخت نکند، در روز قیامت، مال او به صورت یک مار افعی کچل (سرش از کثرت سم کچل شده باشد) نمایان می شود که دو نقطه سیاه بر روی چشمانش دارد و به گردن او می پیچد؛ سپس چانه هایش را می گیرد و می گوید: من گنج تو هستم؛ من مال تو هستم (که زکات آن را ندادی)؛ سپس این آیه را می خواند: «وَلَا يَحْسَبَنَّ الَّذِينَ يَبْخَلُونَ بِمَا آتَاهُمُ اللَّهُ مِنْ فَضْلِهِ» «گمان نبرند آنانی که بخل می ورزند در آنچه خداوند از فضل خویش به آنان داده است».

خداوند متعال می فرماید: «وَ الَّذِينَ يَكْنِزُونَ الذَّهَبَ وَ الْفِضَّةَ وَ لَا يُنْفِقُونَهَا فِي سَبِيلِ اللَّهِ فَبَشِّرْهُمْ بِعَذَابٍ أَلِيمٍ يَوْمَ يُحْمَى عَلَيْهَا فِي نَارِ جَهَنَّمَ فَتُكْوَى بِهَا جِبَاهُهُمْ وَ جُنُوبُهُمْ وَ ظُهُورُهُمْ هَذَا مَا كَنَزْتُمْ لِأَنْفُسِكُمْ فَذُوقُوا مَا كُنْتُمْ تَكْنِزُونَ» «و کسانی که طلا و نقره اندوخته می کنند و آن را در راه خدا خرج نمی نمایند، آنان را به عذاب بسیار دردناکی مژده بده. روزی (فرا خواهد رسید که) این سکه ها در آتش دوزخ گداخته می شوند و پیشانی ها و پهلوها و پشت های ایشان، با آنها داغ می گردد و بدیشان گفته می شود: این همان چیزی است که برای خویشتن اندوخته می کردید؛ پس اینک بچشید مزه چیزی را که اندوخته اید» (توبه/ 34- 35).

از حضرت ابوهریره ـ رضی الله عنه ـ روایت است که حضرت پیامبر ـ صلّی الله علیه و سلّم ـ فرمودند: «ما مِن صاحِبِ ذَهَبِ وَ لا فِضَةٍ لَا یوَدی مِنها حَقَّها إذا کانَ یَومَ القیامَهِ، صَفِّحَت لَهُ صَفائِحُ مِن نارٍ فَأحمِیَ عَلَیها فی نارٍ جَهَنَّمَ فَیُکوی بِها جَنبُهُ وَ جَبینُهُ وَ ظَهرُهُ. کُلَّما بَرَذَت أعِیدَت لَهُ. فِی یَومٍ کانَ مِقدارُهُ خَمسینَ ألفَ سَنَهٍ. حَتی یُقضی بَینَ العِباد. فَیُری سَبِیلُهُ، إمّا إلی الجَنَّهِ وَ إمّا إلی النّارُ.

قِیلَ: یا رَسولَ اللهِ فَالابِل؟ قالَ وَ لَا صاحبُ إِبلٍ لا یُودی مِنها حَقَّها، وَ مِن حَقَّها حلبها یَومَ وِردِها، إِلّا إذا کانَ یَومَ القیامهِ بُطِحَ لَها بِقاعٍ قَرقَرٍ، أوفَر ما کانَت لا یَفقِدُ مِنها فَصیلاً واحداً تَطَوُهُ بِأخفافِها وَ تَعَضُّهُ بِأفواهِها ، کُلَّما مَرَّ عَلَیعِ أُولاها رُدُّ عَلَیعِ أُخراها فِی یَومٍ کانَ مِقدارُهُ خَمسینَ ألفَ سَنَهٍ. حَتی یُقضی بَینَ العِباد. فَیُری سَبِیلُهُ، إمّا إلی الجَنَّهِ وَ إمّا إلی النّارُ.

«هر صاحب طلا و نقره ای که حق آن را ندهد، در روز قیامت تخته سنگ هایی از آتش برای او پهن و با آتش جهنم گداخته می شود و با آن، پهلو و پیشانی و پشتش داغ می­ گردد؛ هر وقت که سرد شد، دوباره داغ شده و به بدنش زده می شود. در روزی که مدّت آن، پنجاه هزار سال است؛ تا وقتی که بین بندگان دادرسی شود و آنگاه راهش به او نشان داده می شود که یا به سوی بهشت است یا به سوی آتش.

گفته شد: ای رسول خدا! پس زکات شتر چگونه است؟ فرمود: هر صاحب شتری که حق شترش را پرداخت نکند (از جمله حق شتر، دوشیدنش در روز آب دادنش است) حتماً روز قیامت زمینی وسیع برای شترانش گسترده می شود و حتی یک بچه شتر هم از تعداد آنها کم نمی شود. آن شترها با پاهایشان صاحبشان را (که زکات آنها را نداده است) لگد کوب می کنند و با دندان هایشان اعضایش را گاز می گیرند. هرگاه اول شترها از روی او عبور کردند، بلافاصله آخرشان بازگردانده می شود تا بار دیگر از روی او عبور کند، در روزی که مدّت آن پنجاه هزار سال است تا وقتی که بین بندگان دادرسی شود و آنگاه راهش به او نشان داده می شود که یا به سوی بهشت است یا به سوی آتش».