سلامتی قلب، مدار کار

شرح مکتوب 39 از مکتوبات حضرت امام ربانی مجدد الف ثانی رحمة الله علیه در بیان آنکه مدار کار بر قلب است...

حضرت امام رحمة الله عليه می فرمایند: مدار کار بر قلب است. اگر دل به غیر او سبحانه گرفتار است، خراب و ابتر است. سلامتی قلب از التفات به ماسوای او تعالی و اعمال صالحه که به بدن تعلّق دارند، هر دو در کار است، الخ...

حضرت امام رحمة الله عليه در این مکتوب اشخاصی را که عبادت را در اعمال جوارح، یعنی در ظاهر شریعت، منحصر ساخته و از اخلاص و حضور قلبی غافل اند، تنبیه می کند و همچنین کسانی را که بدون اعمال صالح دعوی سلامتی قلب می کنند، تهدید می فرمایند. بلی! عمل ریائی را ظاهر شریعت نیز نمی پسندد و ریا را مفسد عمل می داند. شریعت مقدّس فرق بین کفر و شرک و ریا را چنین توضیح می دهد که کفر و شرک، همه ی اعمال صالح را بر باد می دهد و ریا تنها مفسد آن عملی است که در آن واقع شده است و به بطلان اعمال گذشته کاری ندارد. همچنین شریعت مطهّر، عبادتی را که حضور قلبی در آن نباشد، عبادت ندانسته است؛ چنانچه آن حضرت صلی الله علیه و سلّم می فرمایند: «لَا صَلَوةَ اِلَّا بِحُضُورِ القَلبِ» و نماز را معراج مؤمن دانسته اند و نماز بدون حضور، البته نمی تواند معراج باشد.

کسانی که بدون عمل به اوامر و نواهی شرعی، ادّعای سلامتی قلب می کنند، از اسلام دورند؛ زیرا اگر قرار بود کسی پس از سلامتی قلب از عبادت معاف گردد، انبیای عظام به آن لایق تر بودند؛ چرا که سلامتی قلب دیگران به یک دهم سلامتی قلب ایشان نمی رسد و همچنین آنها در عبادت پیش قدم تر از همه ی مردم بودند و تا لحظة آخر از عبادت باز ننشسته اند.

حضرت امام رحمة الله عليه می فرمایند: همچنان که درین نشأة ، روح بی بدن غیر متصوّر است، احوال قلبی بی اعمال صالحه بدنی محال است، الخ: حضرت امام رحمة الله عليه سلامتی قلب را روح و اعمال صالح را بدن قرار داده اند. حاصل کلامشان این است که بین سلامتی قلب و اعمال صالح در حقیقت تلازم است که یکی بدون دیگری اعتبار ندارد. از حضور امام پرسیده شده است که آیا امکان دارد که عارف از عبادت، فارغ و معاف شود؟ در جواب فرموده اند که اگر عارف از احتیاجات ضروری بشری بی نیاز شود، از عبادت نیز فارغ خواهد شد و چون عارف در گرسنگی، تشنگی، مریض شدن و غیره از عوام ممتاز نیست، در فراغت از عبادت چگونه ممتاز خواهد شد.